ट्रेडिंग बझ – अदानी समूहासंदर्भात अमेरिकन रिसर्च कंपनी हिंडेनबर्गच्या नुकत्याच आलेल्या अहवालानंतर खळबळ उडाली आहे. हिंडेनबर्ग रिसर्चने अदानी समूहावर स्टॉकमध्ये फेरफार आणि फसवणुकीचा आरोप केला आहे. अहवाल आल्यानंतर अदानी समूहाच्या शेअर्समध्ये मोठी घसरण झाली आहे. दुसरीकडे, अदानी समूहाने अहवालानंतर 413 पानांमध्ये आपली प्रतिक्रिया दिली आहे. आता अदानींच्या उत्तरानंतर हिंडेनबर्गने पुन्हा एकदा जोरदार झटका दिला आहे. हिंडेनबर्गच्या या अहवालावर अदानी समूहाने अनेक प्रश्न उपस्थित केले आहेत. हिंडेनबर्गच्या अहवालावरून यापूर्वीही वाद झाला आहे. हिंडेनबर्ग संशोधन (hiddenburg research) म्हणजे काय ? हिंडेनबर्गने अदानी समूहाबाबत कोणता अहवाल प्रसिद्ध केला आहे ? यावर अदानी समूहाचे काय म्हणणे आहे ? हिडेनबर्ग ग्रुपने यापूर्वी कोणत्या कंपन्यांवर असे अहवाल जारी केले आहेत ? हिंडेनबर्ग ग्रुपच्या विश्वासार्हतेवर का प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले जात आहे ? चला तर मग ह्या सर्व प्रश्नांचे उत्तर बघुया…
(Hiddenburg Research) हिंडेनबर्ग संशोधन म्हणजे काय ? :-
हिंडनबर्ग रिसर्च ही एक आर्थिक संशोधन संस्था आहे जी इक्विटी, क्रेडिट आणि डेरिव्हेटिव्ह मार्केटवरील डेटाचे विश्लेषण करते. त्याची स्थापना 2017 मध्ये नॅथन अँडरसन यांनी केली होती, हिंडेनबर्ग रिसर्च हेज फंड व्यवसाय देखील चालवते. हे कॉर्पोरेट जगाच्या क्रियाकलापांबद्दल खुलासे करण्यासाठी ओळखले जाते. कंपनीचे नाव 1937 मध्ये झालेल्या हिंडेनबर्ग आपत्तीवर आधारित आहे, जेव्हा एका जर्मन प्रवासी विमानाला आग लागली आणि 35 लोकांचा मृत्यू झाला.
कंपनी शोधून काढते की शेअर मार्केटमध्ये पैशांचा गैरवापर झाला आहे का ? कोणत्याही कंपनीच्या खात्यातील गैरव्यवस्थापन स्वतःला मोठे दाखवत नाही ना ? कंपनी स्वतःच्या फायद्यासाठी शेअर मार्केटमध्ये चुकीच्या पद्धतीने सट्टा लावून इतर कंपन्यांच्या शेअर्सचे नुकसान तर करत नाही ना ?
हिंडेनबर्गच्या अलीकडील अहवालात काय आहे ? :-
25 जानेवारी रोजी हिंडेनबर्गने अदानी समूहाबाबत 32,000 शब्दांचा अहवाल प्रसिद्ध केला. अहवालाच्या निष्कर्षांमध्ये 88 प्रश्नांचा समावेश आहे. अहवालात दावा करण्यात आला आहे की समूह अनेक दशकांपासून स्टॉक मॅनिप्युलेशन आणि अकाउंट फ्रॉडमध्ये गुंतला आहे. शेअर्सच्या वाढत्या किमतीमुळे अदानी समूहाचे संस्थापक गौतम अदानी यांची संपत्ती तीन वर्षांत $1 अब्जने वाढून $120 अब्ज झाली आहे, असे अहवालात म्हटले आहे. या कालावधीत समूहातील 7 कंपन्यांचे शेअर्स सरासरी 819 टक्क्यांनी वाढले आहेत.
अनेक देशांमध्ये मुखवटा कंपन्या असल्याचा आरोप आहे :-
मॉरिशस ते संयुक्त अरब अमिरातीपर्यंतच्या टॅक्स हेवन देशांमधील अनेक शेल कंपन्यांचे तपशील अदानी कुटुंबाकडे असल्याचा आरोप या अहवालात करण्यात आला आहे. आरोपांनुसार याचा वापर भ्रष्टाचार, मनी लाँड्रिंगसाठी करण्यात आला होता. या शेल कंपन्यांच्या माध्यमातून निधीही पळवला गेला. या संशोधन अहवालासाठी अदानी समूहाच्या माजी अधिकाऱ्यांसह डझनभर लोकांशी बोलण्यात आल्याचे कंपनीने म्हटले आहे. हजारो दस्तऐवजांचे पुनरावलोकन केले गेले आणि अर्धा डझन देशांना भेटी दिल्या गेल्या आहेत, शेअर्स तारण ठेवून हे कर्ज मोठ्या प्रमाणावर घेतल्याचे अहवालात म्हटले आहे. अहवाल प्रसिद्ध केल्यानंतर हिंडेनबर्ग म्हणाले की, जर गौतम अदानी खरोखरच त्यांच्या दाव्याप्रमाणे पारदर्शकता पाळत असतील तर त्यांनी उत्तर द्यावे.
या अहवालावर अदानी समूहाची भूमिका काय आहे ? :-
हा अहवाल आल्यानंतर अदानी समूहाने हिंडेनबर्गच्या अहवालावर प्रतिक्रिया दिली. अदानी समूहाने याला निराधार आणि बदनामीकारक म्हटले आहे. समूहाचे मुख्य आर्थिक अधिकारी (सीएफओ) जुगशिंदर सिंग म्हणाले की अहवालात वापरण्यात आलेला तथ्यात्मक डेटा मिळविण्यासाठी गटाशी संपर्क साधला गेला नाही. हा अहवाल निराधार आणि बदनामी करण्याच्या उद्देशाने निवडक चुकीच्या आणि शिळ्या माहितीचे दुर्भावनापूर्ण संयोजन आहे. अदानी ग्रुपचे कायदेशीर प्रमुख जतीन जलुंधवाला म्हणाले की, शॉर्ट सेलर हिंडनबर्गला अदानी ग्रुपच्या शेअर्सच्या घसरणीचा फायदा होईल. अदानी समूहाने हिंडेनबर्गवर कायदेशीर कारवाई करणार असल्याचे सांगितले.
अदानी समूहाच्या कायदेशीर कारवाईच्या इशाऱ्याला हिंडेनबर्गची प्रतिक्रिया काय आहे ? :-
अदानी समूहाच्या कायदेशीर चेतावणीनंतर, हिंडेनबर्ग म्हणाले की ते कंपनीच्या कायदेशीर कारवाईच्या धमक्यांचे स्वागत करतील. हिंडेनबर्ग म्हणाले की ते त्यांच्या अहवालावर ठाम आहेत. जर अदानी गंभीर असतील तर त्यांनी अमेरिकेतही खटला दाखल करावा, जिथे आम्ही काम करतो. आमच्याकडे कायदेशीर तपास प्रक्रियेत मागवलेल्या कागदपत्रांची लांबलचक यादी आहे.
हिंडेनबर्ग याआधी कोणत्या अहवालांबद्दल चर्चेत होते ? :-
अदानी समूह हा पहिला नाही ज्यावर अमेरिकन फर्मने अहवाल जारी केला आहे. यापूर्वी, अमेरिका, कॅनडा आणि चीनच्या सुमारे 18 कंपन्यांचे स्वतंत्र अहवाल प्रकाशित केले आहेत, त्यानंतर बराच गोंधळ झाला होता. बहुतेक कंपन्या अमेरिकेतील होत्या, ज्यांना वेगवेगळ्या आरोपांचा सामना करावा लागला. हिंडनबर्गचा सर्वाधिक चर्चेचा अहवाल निकोला या अमेरिकेतील ऑटो क्षेत्रातील मोठ्या कंपनीबद्दल होता. या अहवालानंतर निकोलाचे शेअर्स 80 टक्क्यांनी तुटले. निकोलावरील अहवालाने व्हिसलब्लोअर्स आणि माजी कर्मचाऱ्यांच्या मदतीने कथित फसवणूक उघड केली. निकोलाचे संस्थापक आणि कार्यकारी अध्यक्ष ट्रेवर मिल्टन यांनी तात्काळ कंपनीचा राजीनामा दिला. अहवालानंतर कंपनीची चौकशी अजूनही सुरूच आहे.
हिंडेनबर्ग ग्रुपच्या विश्वासार्हतेवर प्रश्नचिन्ह का उपस्थित केले जात आहे ? :-
हिंडेनबर्गच्या अहवालानंतर त्याच्या विश्वासार्हतेवर प्रश्नचिन्ह उपस्थित झाले आहेत. फोर्ब्स मासिकानुसार, यूएस डिपार्टमेंट ऑफ जस्टिस डझनभर मोठ्या शॉर्ट-सेलिंग गुंतवणूक आणि संशोधन संस्थांची चौकशी करत आहे. त्यात मेल्विन कॅपिटल आणि संस्थापक गॅबे प्लॉटकिन, संशोधक नेट अँडरसन आणि हिंडेनबर्ग रिसर्च सोफॉस कॅपिटल मॅनेजमेंट आणि जिम कॅरुथर्स यांचाही समावेश आहे. 2021 च्या अखेरीस, विभागाने सुमारे 30 शॉर्ट-सेलिंग फर्म्स तसेच त्यांच्याशी संबंधित सुमारे तीन डझन व्यक्तींची माहिती गोळा केली होती. वॉल स्ट्रीट जर्नलच्या अहवालानुसार, फेडरल अभियोक्ता हे तपासत आहेत की शॉर्ट-सेलर्सने हानिकारक संशोधन अहवाल अकाली शेअर करून आणि बेकायदेशीर व्यापाराच्या डावपेचांमध्ये गुंतून स्टॉकच्या किमती कमी करण्याचा कट रचला होता.
