दिवाळीच्या सणात खरेदीची लगबग असते, आणि याच संधीचा गैरफायदा घेत सायबर गुन्हेगार सक्रिय होतात. नॅशनल क्राईम रेकॉर्ड ब्युरोच्या माहितीनुसार, मागील वर्षी 11 लाखांपेक्षा अधिक सायबर फसवणुकीच्या घटना नोंदवल्या गेल्या.
विशेषतः वृद्ध लोकांना लक्ष्य करणाऱ्या या चार प्रकारच्या घोटाळ्यांबद्दल जागरूक राहणे अत्यावश्यक आहे:
1. ग्राहक समर्थन घोटाळा
- फसवणूक करणारे बनावट ग्राहक समर्थन क्रमांक तयार करतात.
- लोक चुकीच्या क्रमांकावर कॉल करून त्यांना स्क्रीन-शेअरिंग ॲप डाउनलोड करण्यास सांगतात.
- याचा वापर करून ते पीडितांच्या डिव्हाइसवर नियंत्रण मिळवतात.
2. आभासी अटक घोटाळा
- फसवणूक करणारे स्वतःला पोलिस, ईडी किंवा कस्टम अधिकारी असल्याचे सांगतात.
- पीडितावर खोटा गुन्हा लादून त्यांना पैसे देण्यासाठी धमकावतात.
3. आधार सक्षम पेमेंट सिस्टम (AePS) घोटाळा
- गुन्हेगार पीडितांचा आधार बायोमेट्रिक डेटा चोरून त्याचा वापर बँक खात्यातून पैसे काढण्यासाठी करतात.
- हे फसवणूक प्रामुख्याने ग्रामीण भागात जास्त होते.
4. सोशल मीडिया घोटाळे
- बनावट खाती तयार करून, फसवणूक करणारे पीडितांच्या मित्रांना किंवा कुटुंबीयांना आर्थिक मदत मागतात.
- ओळखीचा मेसेज वाटल्यामुळे लोक सहजपणे फसवले जातात.
घोटाळ्यांपासून बचाव करण्यासाठी या 5 महत्त्वाच्या टिप्स लक्षात ठेवा
- आधार बायोमेट्रिक्स लॉक ठेवा:
- UIDAI च्या myaadhaar पोर्टलवर जाऊन तुमचे बायोमेट्रिक्स लॉक करा. वापर झाल्यानंतर पुन्हा लॉक करायला विसरू नका.
- अनोळखी व्यक्तींशी व्यवहार टाळा:
- कोणी ॲप डाउनलोड करण्यास किंवा डिव्हाइसवर सॉफ्टवेअर स्थापित करण्यास सांगत असल्यास, आधी तज्ञाचा सल्ला घ्या.
- QR कोड वापर:
- पैसे पाठवण्यासाठी QR कोड स्कॅन केला जातो, पण पैसे मिळवण्यासाठी कधीच नाही. ही मूलभूत गोष्ट लक्षात ठेवा.
- चुकीने पैसे ट्रान्सफर झाले तरी सावधगिरी बाळगा:
- जर कोणी जास्त पैसे पाठवले असल्याचे सांगितले, तर तज्ञाचा सल्ला घेतल्याशिवाय कोणतीही कारवाई करू नका.
- लिंक किंवा संदेश तपासा:
- कोणत्याही अनोळखी लिंकवर क्लिक करण्याआधी शंका येत असल्यास ती टाळा.
जर सायबर फसवणूक झाली तर:
- 1930 या क्रमांकावर कॉल करा आणि ताबडतोब पोलिसांना माहिती द्या.
तुमच्या सावधगिरीमुळे तुमचे आर्थिक नुकसान टळू शकते!