ट्रेडिंग बझ – केंद्रीय कर्मचाऱ्यांसाठी मोठी बातमी समोर आली आहे. हे प्रकरण महागाई भत्त्याशी संबंधित आहे. म्हणूनच लक्ष देणे आवश्यक आहे. आता पुढील वर्षी महागाई भत्ता वाढणार आहे. परंतु, त्याची गणना कशी करायची हे जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे. कारण, नवीन वर्षात महागाई भत्त्याची गणना नव्या सूत्राने होणार आहे. याशिवाय केंद्रीय कर्मचाऱ्यांना मिळालेल्या डीए वाढीवरही कर भरावा लागणार आहे. वास्तविक, कामगार आणि रोजगार मंत्रालयाने महागाई भत्त्याच्या गणनेचे सूत्र बदलले आहेत.
DA वाढीच्या आधारभूत वर्षातील बदल :-
कामगार मंत्रालयाने 2016 मध्ये डीए वाढीचे मूळ वर्ष बदलले होते. मजुरी दर निर्देशांक (WRI-मजुरी दर निर्देशांक) ची नवीन मालिका प्रसिद्ध झाली आहे. कामगार मंत्रालयाच्या म्हणण्यानुसार, मूळ वर्ष 2016=100 असलेली नवीन मालिका जुन्या मालिकेच्या 1963-65 च्या मूळ वर्षाच्या जागी येईल.
DA वाढ कशी मोजली जाईल ? :-
7व्या वेतन आयोगाअंतर्गत, महागाई भत्त्याची रक्कम (DA Hike) ची गणना सध्याच्या महागाई भत्त्याच्या दराला मूळ वेतनाशी गुणाकार करून केली जाते. तुमचा मूळ वेतन रु.18000 डीए (18000 X12)/100 असल्यास टक्केवारीचा सध्याचा दर 12% आहे. महागाई भत्ता टक्केवारी = गेल्या 12 महिन्यांची CPI ची सरासरी-115.76. आता जे येईल ते 115.76 ने भागले जाईल. येणार्‍या संख्येचा 100 ने गुणाकार केला जाईल.
डीए वाढीवर कर भरावा लागेल का ? :-
महागाई भत्ता पूर्णपणे करपात्र आहे. भारतातील आयकर नियमांनुसार, महागाई भत्त्याची स्वतंत्र माहिती प्राप्तिकर विवरणपत्रात द्यावी लागते. तुम्हाला महागाई भत्त्याच्या (DA) नावावर मिळणाऱ्या रकमेवर कर भरावा लागेल.
तुम्हाला किती फायदा होइल :-
7व्या वेतन आयोगाअंतर्गत पगाराच्या गणनेसाठी, कर्मचाऱ्याच्या मूळ पगारावर DA मोजला जातो. समजा केंद्रीय कर्मचार्‍याचे किमान मूळ वेतन 26,000 रुपये असेल, तर त्याचा DA 26,000 च्या 38% असेल, म्हणजे एकूण 9,880 रुपये असेल. पुढील डीए वाढीवर दरमहा पगारात 910 रुपयांची वाढ होऊ शकते. जर DA 4 टक्के दराने वाढला आणि तो 42% पर्यंत पोहोचला. हे एक उदाहरण आहे. त्याचप्रमाणे, इतर केंद्रीय कर्मचार्‍यांचे वेतन देखील 7 व्या CPC पे मॅट्रिक्समध्ये भिन्न असेल. तुमचा मूळ पगार पाहून त्याची गणना करता येते.
महागाई भत्ता (DA) म्हणजे काय ? :-
सरकारी कर्मचाऱ्यांना त्यांच्या राहण्या-खाण्यासाठी महागाई भत्ता दिला जातो. महागाई वाढल्यानंतरही कर्मचार्‍यांच्या राहणीमानात काही फरक पडत नाही, म्हणून ही सुरुवात करण्यात आली. हा पैसा सरकारी कर्मचारी, सार्वजनिक क्षेत्रातील कर्मचारी आणि पेन्शनधारकांना दिला जातो. भारतात 1972 मध्ये पहिल्यांदा मुंबईतून महागाई भत्ता (DA) सुरू करण्यात आला. यानंतर केंद्र सरकारने सर्व सरकारी कर्मचाऱ्यांना महागाई भत्ता देण्यास सुरुवात केली.
महागाई भत्त्याचे किती प्रकार आहेत ? :-
महागाई भत्ता (डीए वाढ) दोन प्रकारे दिला जातो. औद्योगिक महागाई भत्ता आणि परिवर्तनशील महागाई भत्ता. औद्योगिक महागाई भत्ता दर 3 महिन्यांनी बदलतो. हे केंद्र सरकारच्या सार्वजनिक क्षेत्रात (पीएसयू) काम करणाऱ्या कर्मचाऱ्यांसाठी आहे. ग्राहक किंमत निर्देशांक (CPI) च्या महागाई दराच्या आधारावर त्याची गणना केली जाते. त्याच वेळी, परिवर्तनीय महागाई भत्त्याची पुनरावृत्ती दर 6 महिन्यांनी केली जाते. ग्राहक किंमत निर्देशांक (CPI) च्या महागाई दराच्या आधारे देखील त्याची गणना केली जाते.
DA किती वाढू शकतो ? :-
जानेवारी 2023 मध्ये DA 4% ने वाढण्याची अपेक्षा आहे. या वाढीमुळे डीए 42 टक्क्यांवर पोहोचेल. मात्र, ते कधी होणार हे अद्याप स्पष्ट झालेले नाही. पण, मार्च 2023 मध्ये होळीच्या आसपास देण्याची घोषणा केली जाऊ शकते. महागाई भत्ता वाढल्याने सुमारे 50 लाख केंद्रीय कर्मचारी आणि 65 लाख पेन्शनधारकांना त्याचा लाभ मिळणार आहे.
